maandag 20 april 2015

Draadjes knippen en rode bessen



In ons gezin was niet veel geld te besteden. Mijn vader werkte ondergronds in de steenkolenmijn, mijn moeder bestierde het huishouden, zorgde voor de kinderen en beheerde het geld. Tot overmaat van ramp werd mijn vader op jonge leeftijd ziek en verloor daardoor zijn werk. Van een uitkering rondkomen was nog moeilijker voor mijn moeder.

Ik moest vakantiewerk doen. Dat deed ik vanaf een jaar of 12. Bij naaiatelier Jabotex, gevestigd in het dorp in een voormalig schoolgebouw. Er werden broeken gemaakt. Mijn zus had er een baan. Zij verzorgde de administratie en de boekhouding. Ik heb daar draadjes geknipt. Met een speciaal schaartje werden de draadjes van de broeken geknipt. De blaren op de hand, maar ik moest het doen. De hele zomervakantie. Zes weken lang, elke dag van half 8 tot half 5. De betaling naargelang het aantal broeken dat door mijn handen ging. Elke week het loonzakje. 
  
In het dorp woonden veel boeren en mijnwerkers, een paar notabelen daargelaten zoals de notaris, de secretaris en de huisarts. Het lag voor de hand ook bij de boeren werk te zoeken. Tijdelijk helpen met aardappels rapen of het plukken van appels en peren, pruimen, kersen en rode bessen.

Ik koos voor het bessen plukken in de straat waar ik woonde. Er stonden twee huizen. ‘Mijn’ huis en aan de overkant de boerderij van familie B. Verder zandweg, korenvelden, een boomgaard, een aspergeveld en de struiken met bessen.
  
De kinderen die in de straat achter ons woonden waren er ook. Jan en Sjaak, Jannie, Els en Annie, evenals enkele jongens uit het dorp. Zo ook Theo. Een jongeman, een paar jaar ouder. Donkere bril, schichtige blik en altijd glurend naar meisjes. Er werd in het dorp over hem gepraat. Men zei: ‘hij is niet goed bij zijn verstand.’ Ik was bang voor hem. Vooral voor zijn schichtige en gejaagde blik.

Theo plukte altijd aan dezelfde bessenstruik waaraan ook ik bezig was. Zodra ik het kistje vol met bessen had sprong hij op en ging erop zitten. Dan lachte hij. Het kistje bessen werd een kistje bessenmoes. Af en toe was ik vlug genoeg mijn oogst te redden. Altijd weer hoopte ik dat niemand het had gezien. Ik begon weer opnieuw. Tegen de boer durfde ik niets te zeggen. Hij vroeg aan het eind van de dag ook niet waarom ik zo weinig bessen had geplukt. Thuis praatte ik niet over Theo. Verdienen deed ik nagenoeg niets. Aan het eind van de week kreeg ik van de boer meestal maar een paar gulden. Of er door mijn moeder over het verdiende geld iets werd gezegd of wat ermee werd gedaan dat weet ik niet meer, maar het gezicht van Theo staat in mijn geheugen gegrift.
                                                                                                     

29 opmerkingen:

  1. Wat een rotjoch! Misschien kon hij daar niks aan doen, maar toch...........................

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een rotjoch ja, was ook wel boos, maar ook al was ik een kind, ik denk dat er psychisch met hem iets niet in orde was, Wilma...

      Verwijderen
  2. Derrel Niemeijer20 april 2015 om 21:05

    meisjes plagen is kusjes vragen, had je dat niet door?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Oh Derrel, laat ik daar nou niet aan gedacht hebben......maar ik was ook zo'n bleu meisje :-)

      Verwijderen
  3. wonderlijk wat we aan herinneringen in ons dragen - in het delen leeft het op als de dag van gisteren, de sfeer, de beelden, het pesten, de handen bebaard van het schaartje danwel rood van bessensap - zo'n meisje van 12, 13 jaar - alles nog voor zich wat nu herinnering is - fijn jouw oorsprong mee te beleven Ellie.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een hartverwarmende en treffende reactie, Anne! Het is inderdaad waar: tijdens het herinneren en het schrijven voelde ik de pijn van de blaren, de angst voor Theo en het misselijkmakende gevoel dat in mijn buik kwam als hij naar mij keek...maar ook de trots dat ik geld had verdiend!

      Verwijderen
  4. de eindjes aan elkaar moeten knopen. vroeger en nu. enige verschil zal zijn dat de meisjes van tegenwoordig die Theo een tik zouden hebben verkocht. of dat nu een verbetering is...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Veel herhaalt zich...misschien waren er meisjes die in mijn jeugdjaren ook al een tik uitdeelden, ik deed dat niet...was ontzettend bang om ook maar iets te zeggen of te doen. Gelukkig kan ik in het volwassen leven wel wat beter voor mezelf zorgen!

      Verwijderen
  5. Er ging weer iets helemaal fout. En ik vind het zo'n mooi verhaal, daar kan toch geen schots en scheef commentaar bij staan.
    Was je trots Ellie, wanneer je je draadjesgeld naar je moeder bracht. Meehelpen voor het gezin?
    Arme Theo..... en jij, meisje van dertien.......er net tussen in.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank voor je compliment, Athy! Ik was zo trots als een pauw met het verdiende geld....jammer dat ik niet meer weet wat ermee werd gedaan en of ik zelf ook iets mocht houden. En Theo...ach, zo jong als ik was, ik had ook medelijden met hem....

      Verwijderen
  6. Wonderlijk...zoals Anne het omschrijft en ook heel mooi.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Lisette Janssen20 april 2015 om 22:30

    Mooi verhaal Ellie! Ik heb nooit gewerkt bij naaiatelier Jabotex, maar heb wel rode bessen geplukt bij een onvriendelijke boer uit de Veestraat. Theo kan ik me niet herinneren.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank voor het compliment, Lisette! Boer Palmen....nu jij de Veestraat noemt weet ik zeker dat hij het was, ik twijfelde tussen hem en iemand anders. Zegt Jansen je iets, schuin tegenover de danszaal...?

      Verwijderen
  8. Marnel Van Dartel Berkhey20 april 2015 om 22:41

    Goed geschreven! Leek wel het begin van een (boeren)roman. Leuk om me het zo voor te stellen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat zijn mooie complimenten, Marnel! Dank en leuk dat je er beeld bij hebt!

      Verwijderen
  9. Mooi maar wel beetje een triest verhaal. Door je manier van schrijven krijg ik helemaal mee hoe dat vele, vele jaren geleden gevoeld moet hebben.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Fijn dat je het wel een mooi en beeldend verhaal vindt, Mies...maar misschien hebben zulke gebeurtenissen me wel geleerd te genieten van de gewone dingen en beter voor mezelf op te komen.

      Verwijderen
  10. De aspergestreek, ik krijg daardoor ook een beeld, omdat we inmiddels lang geleden in de aspergetijd een bezoek brachten aan enkele Limburgse families. De roots van de ouders van de vader van mijn dochter die later met nog andere uitverkorenen pioniers van de drooggemalen Noordoostpolder werden. Ook bij mij dus herinneringen, maar gelukkig geen plaaggeest die Theo heet ;) Mooi geschreven Ellie!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Leuk te lezen dat de streek jou bekend voorkomt en blij voor je dat er geen plaaggeest op je pad is gekomen ;-) Dank voor het compliment, Jannie!

      Verwijderen
  11. Anke van Haften21 april 2015 om 09:01

    Mooi om dit te lezen..je was een harde werkster en ook een gigantische doorzetter. Blaren of bessenmoes. Niets hield jou tegen! !xxx

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik wist niet beter dan door te gaan, Anke....dank voor je mooie complimentjes!

      Verwijderen
  12. Mooi geschreven Ellie, ik zag de beelden voor me.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank Sophie, voor het grote compliment dat je me geeft: 'ik zag de beelden voor me'.....

      Verwijderen
  13. Wies van der Varst-Bosch21 april 2015 om 22:33

    Ellie een mooi verhaal. Wij deden in Posterholt ook vakantiewerk bij de boer. Ik heb een aantal jaren augurken geplukt dat verdiende goed maar was wel zwaar werk voor de rug. Van ons dorp gingen ook meisjes vakantiewerk doen bij Jabotex. Leuk die oude herinneringen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wies, dank voor je compliment. Augurken plukken heb ik nooit gedaan, wel nog mijn vader geholpen met asperges steken...die herinnering kwam ook weer naar boven! Ik wist niet dat meisjes uit Posterholt bij Jabotex vakantiewerk hebben gedaan.

      Verwijderen
  14. Ik had deze gemist, Ellie! Goed van Wilko dat hij deze blog nog gedeeld heeft.
    Maar dat terzijde;
    wat kun jij beeldend schrijven zeg! Ben je Theo nog ooit tegen gekomen en gaat het nog goed met hem?
    Graag gelezen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mieke, wat fijn dat je mijn stukje, dankzij Man, alsnog hebt gelezen. Dank ook voor je mooie compliment. Neen, Theo nooit meer gezien sinds ik het dorp heb verlaten, dat was begin 1972.

      Verwijderen